Anonim şirketlerde hisse devri işlemleri, şirketimizin geleceği açısından büyük önem taşır. Bu işlemlerde yapılan ufak hatalar bile ciddi hukuki ve mali sorunlar doğurabilir. Bu yazıda, anonim şirket hisse devrinde dikkat edilmesi gereken konuları sade ve net bir dille, adım adım ve örneklerle açıklayacağım.
1. Hisse Türlerine Göre Devir Şartları
Anonim şirketlerde hisseler iki temel gruba ayrılır: nama yazılı hisseler ve hamiline yazılı hisseler.
- Nama Yazılı Hisseler: Şirket kayıtlarında hissedarın adı açıkça yazılıdır ve devri şirket yönetim kurulunun onayına bağlı olabilir. Devir işleminde pay defterine kayıt yapılmalıdır.
- Hamiline Yazılı Hisseler: Sahibinin isminin belirtilmediği, el değiştirmesi daha kolay olan hisse türüdür. Ancak devrin Merkezi Kayıt Kuruluşu’na (MKK) bildirilmesi zorunludur.
Örneğin; şirketinizde nama yazılı hisselerin devrini yönetim kurulu onayına bağlamışsanız, yönetim kurulunun onayını almadan yapılan devir hukuken geçersiz olacaktır.
2. Şirket Ana Sözleşmesinin İncelenmesi
Hisse devrinde şirket ana sözleşmesini detaylı incelemek kritik öneme sahiptir. Çünkü şirketin ana sözleşmesinde devire ilişkin özel düzenlemeler bulunabilir. Örneğin, hisse devri için diğer ortakların ön alım hakkı düzenlenmiş olabilir.
Bir örnekle açıklamak gerekirse; şirketimizde hisse devri yapılırken ortakların ön alım hakkı var ise, öncelikle mevcut ortaklara yazılı bildirim yapmamız gerekir. Aksi takdirde, ortaklar dava açarak işlemi iptal ettirebilir.
3. Çıplak Paylarda Hisse Devri İşleminin Belgelenmesi
Çıplak paylarda hisse devri işlemi mutlaka yazılı ve noter onaylı olarak yapılmalıdır. Noter huzurunda yapılmayan devir işlemlerinde, ispat zorluğu yaşanabilir ve hukuki geçerlilik riske girer.
Bir örnek üzerinden gidelim; şirketimizin %10 hissesini devralmak isteyen ortağımız Ahmet Bey ile noter huzurunda bir hisse devir sözleşmesi hazırlamalı ve devir işlemini ticaret siciline bildirmeliyiz. Bu şekilde, ilerde ortaya çıkabilecek ihtilafları önlemiş oluruz.
4. Nama Yazılı Hisse Devri İşleminde Dikkat edilmesi Gerekenler
Nama yazılı hisse devrinde en önemli konu devrin senet arkasındaki devir tablosunu kullanılarak devredenin ve devralanın isim soy ism ve ıslak imzalarının alınmış olmasıdır. Diğer dikkat edilmesi gereken konu ise devrin şirket yönetimi tarafından onaylanmasıdır. Eğer yönetim devri onaylamazsa hissedar şirkete ortak olmuş sayılmaz ve ortaklıktan doğan haklarını kullanamaz.
5. Hamiline Yazılı Hisse Devrinin Merkezi Kayıt Kuruluşuna (MKK) Bildirim
Hamiline yazılı hisse senetlerinin devri, Türk Ticaret Kanunu’nun 489. maddesi uyarınca MKK’ya bildirilmelidir. Bu yükümlülüğün ihlali durumunda, ilgili taraflar idari para cezaları ile karşı karşıya kalır.
Örneğin; Şirket hamiline yazılı hisse devir, işlemi zamanında MKK’ya bildirilmediği için şirket ceza alır.
6. Vergisel Yükümlülüklerin Gözden Geçirilmesi
Anonim şirket hisse devrinde, devreden taraf için oluşabilecek vergi yükümlülüklerinin değerlendirilmesi önemlidir. Gelir Vergisi Kanunu’nun ilgili hükümleri gereği, eğer senetler basıldıktan 2 yıl sonra devredilmemişlerse elde edilen değer artış kazancı vergiye tabidir.
Örneğin; şirket ortağımız hisselerini devrettiğinde, elde ettiği gelir üzerinden değer artışı kazancı vergisi ödemek zorunda kalır. Bu nedenle, işlemi gerçekleştirmeden önce senetlerinizin basılıp basılmadığını kontrol etmek şirketinizi vergi yükünden kurtaracaktır.
Özet ve Tavsiyeler
Anonim şirketlerde hisse devri işlemi basit görünse de, gözden kaçan detaylar hukuki ve mali sorunlara yol açabilir. Bu nedenle:
- Şirket ana sözleşmesini inceleyin ve özel şartları gözden kaçırmayın.
- Çıplak paylarda hisse devrini noter onaylı ve yazılı hale getirin.
- Nama yazılı hisse devrinde yönetim kurulu onayını alın.
- Hamiline yazılı hisse devrini zamanında MKK’ya bildirin.
- Vergisel yükümlülükleri değerlendirin.
Bu yazıda ele aldığım hususlar, şirketimizi güvence altına almak için dikkat edilmesi gereken temel konulardır. Şirketimizin sorunsuz bir şekilde büyümesi ve güçlenmesi adına bu adımları titizlikle takip ettiğinizden emin olun.
