Hamiline yazılı hisse senetleri anonim şirketler için neden bu kadar önemli? Bu yazımızda, anonim şirket yöneticileri ve mali müşavirler için hamiline yazılı hisse senedi konusunu ayrıntılarıyla ele alıyoruz.
Bu yazıda, yasal dayanaklardan uygulama detaylarına, avantajlardan şirketlere sağladığı kolaylıklara kadar ihtiyacınız olan tüm bilgileri sade ve net bir dil ile sunuyoruz. Hamiline yazılı hisse senetlerinin, anonim şirketlerin sermaye yapısındaki yeri ve önemi konusunda kapsamlı bir inceleme yaparak, yöneticilerin bu süreci nasıl yöneteceğine dair yol gösterici bilgiler paylaşacağız.
Hamiline Yazılı ve Nama Yazılı Hisse Senedi Arasındaki Farklar
Anonim şirketlerin hisse senetleri, hamiline veya nama yazılı olarak düzenlenebilir. Her iki tür arasındaki farkları detaylandıralım.
Tanım Farklılıkları
Nama yazılı hisse senedi, belirli bir kişi veya şirket adına çıkarılır. Sahibi pay defterine kaydedilir ve devri için ciro edilmesi gereklidir. Şirket içindeki ortaklık durumu resmi olarak kaydedilir ve devri daha sıkı kurallara tabidir.
Hamiline yazılı hisse senedi ise herhangi bir isim veya unvan içermeden düzenlenir. Senedi elinde bulunduran kişi, hamiline yazılı hisse senedinin sahibidir. Bu nedenle, el değiştirmesi daha hızlı ve kolaydır.
Nama yazılı senetlerde devir işlemleri belirli prosedürlere bağlıyken, hamiline yazılı senetlerde el değişimi anlık olarak gerçekleşebilir.
Hamiline yazılı senetlerin sahibini anonim hale getirmesi, bazı durumlarda şirket içi pay sahipliği konusunda esneklik sağlar.
Bastırma Yükümlülüğü
Nama yazılı hisse senedi basımı, ancak anonim şirkette azlık hakkının kullanılması ile zorunlu hale gelir. Azlık hakkı, şirket sermayesinin en az yüzde onuna (halka açık şirketlerde yüzde beşine) sahip ortaklara tanınan bir haktır.
Bu hak kapsamında, ortaklar yönetim kurulundan nama yazılı hisse senedi bastırılmasını talep edebilir. (TTK 486/3). Yani, belirli bir oranda ortaklık sahipleri isterse nama yazılı hisse senedi bastırılmak zorundadır.Hamiline yazılı hisse senedi basımı ise şartsız ve zorunludur. Bu durum, anonim şirketler için hem avantajlar hem de bazı riskler doğurur. Avantaj olarak, hisse senetlerinin serbestçe devredilebilmesi, likiditeyi artırır ve yatırımcılar için cazip hale getirir.
Öte yandan, riskler arasında şirket yönetiminin pay sahipleri üzerindeki kontrolünü kaybetme ihtimali ve kayıt dışı işlemlerle ilgili düzenleyici riskler yer almaktadır. (TTK 486/2). Anonim şirkette hamiline yazılı hisse senedi basılması için ortakların talebi gerekmez.Ayrıca, hamiline yazılı senetlerin basımı sonrası Merkezi Kayıt Kuruluşu’na (MKK) bildirilmesi zorunludur.
Nama yazılı senetlerde böyle bir zorunluluk olmaması, bu senetlerin daha uzun vadeli ortaklıklar için tercih edilmesini sağlar.
Pay Bedelinin Tahsili
Nama yazılı pay senedi, pay bedeli tamamen ödenmemiş olsa bile bastırılabilir. Bu, sermaye artırımı sürecinde şirketlere esneklik tanır.
Hamiline yazılı pay senedi ise ancak pay bedeli tam olarak ödendikten sonra bastırılabilir (TTK 484/2). Aksi durumda, bu pay senetleri hukuken geçersizdir.
Hamiline yazılı senetlerin geçerli olması için tüm bedelin ödenmiş olması gerektiğinden, bu durum şirketler için mali bir planlama gerektirebilir.
Ödeme tamamlanmadan bastırılan hamiline yazılı senetler geçersiz sayılır ve hukuki sorumluluk doğurur.
Bastırma Süresi
Hamiline yazılı hisse senetleri, pay bedelinin tamamen ödenmesini takiben en geç üç ay içinde bastırılmalıdır. Aksi takdirde, anonim şirket yönetim kurulu hukuki sorumlulukla karşı karşıya kalabilir.
Nama yazılı hisse senetlerinde ise böyle bir süre sınırı bulunmamaktadır.
Sürenin aşılması durumunda yönetim kurulunun idari yaptırımlarla karşılaşabileceği göz önünde bulundurulmalıdır.
Şirketlerin hisse senedi basım takvimini önceden planlaması, hukuki sorunların önüne geçmek açısından önemlidir.
Yönetim Kurulu Kararı Alma Yükümü
Hamiline yazılı hisse senedi basılması için anonim şirket yönetim kurulunun karar alması, bu kararı ticaret siciline tescil ettirerek Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi’nde ilan etmesi zorunludur.
Nama yazılı hisse senetlerinde ise böyle bir zorunluluk yoktur.
Yönetim kurulu kararları, pay sahiplerinin haklarının korunmasını sağlamak adına dikkatli alınmalıdır.
MKK Bildirimi
1 Nisan 2021 itibariyle hamiline yazılı pay senetleri Merkezi Kayıt Kuruluşu’na (MKK) bildirilmek zorundadır. Bildirim yapılmaması halinde 20.000 TL idari para cezası uygulanabilir.
Nama yazılı pay senetleri için böyle bir bildirim zorunluluğu bulunmamaktadır.
MKK’ya yapılan bildirimlerin eksiksiz ve zamanında gerçekleştirilmesi gerekmektedir. Bildirim süreci, şirket yönetim kurulu tarafından alınan kararın ticaret siciline tescil edilmesiyle başlar. Ardından, hisse senedi sahipleri MKK’ya kayıt edilir ve ilgili belgeler elektronik ortamda sunulur. MKK tarafından yapılan onay sonrası, hamiline yazılı hisse senetleri resmen tanınmış olur.
Devir Usulü
Nama yazılı hisse senedinin devri için ciro edilmesi, devralana teslim edilmesi ve şirket pay defterine kaydedilmesi gerekir.
Hamiline yazılı hisse senedinin devri için ise senedin devralana teslim edilmesi ve MKK’ya bildirilmesi yeterlidir.
Sonuç
Hamiline yazılı hisse senetleri, anonim şirketlerin sermaye yapısında esneklik ve hız sağlayan önemli bir unsurdur. Nama yazılı hisse senetlerine kıyasla daha kolay devredilmesi ve anonimlik sağlaması nedeniyle bazı yatırımcılar tarafından tercih edilmektedir. Ancak, MKK bildirimi gibi hukuki yükümlülüklerin zamanında yerine getirilmesi gerekmektedir.
Şirket yöneticileri ve mali müşavirler için, bu sürecin en iyi şekilde yönetilmesi, olası yasal riskleri en aza indirgemek adına büyük önem taşır. Hamiline yazılı hisse senedi basımı ve devri konusunda uzman desteği almak, işlemlerin mevzuata uygun yürütülmesini sağlar.
Detaylı bilgi ve danışmanlık için uzman ekibimizle iletişime geçebilirsiniz. Anonim şirketinizin hisse senedi süreçlerini doğru ve eksiksiz yönetmek, mevzuata tam uyum sağlamak ve olası riskleri en aza indirmek için profesyonel destek alabilirsiniz. Ekibimiz, şirketinizin özel ihtiyaçlarına yönelik en uygun çözümleri sunmaya hazırdır.
İletişim Bilgilerimiz.
Kurumsal Tel: 0212 565 10 66 pbx
makro@makrotanitim.com
Bir Yanıt